De werkwijze van JbOV is SAVE, SAmen VEilig. Eigen kracht en regie staan bij SAVE centraal.
SAVE: gezin plan zoveel mogelijk zelf
Een belangrijk SAVE-uitgangspunt is het vergroten van de eigen kracht van mensen. Professionals stimuleren cliënten om zelf te beslissen over de manier waarop ze hun problemen aanpakken en oplossen. Centraal onderdeel van die oplossing is een plan. Belangrijk is dat het gezin zoveel mogelijk zelf dat plan maakt. Dit doet het samen met familie, het sociale netwerk, de jeugdbeschermer en bijvoorbeeld een medewerker van het lokale wijkteam. Het plan omschrijft helder wat een cliënt wil bereiken en via welke concrete stappen: wie doet wat en wanneer.
Fases doorlopen
SAVE telt zeven fases:
- Voorbereiden;
- Werkrelatie vestigen en versterken;
- Samenwerken aan planvorming;
- Vaststellen plan;
- Uitvoeren plan;
- Evalueren en bijstellen plan, bij wijzigingen de eerdere stappen herhalen;
- Afsluiten en borgen.
De werkwijze is toepasbaar op alle werksoorten binnen de jeugdbescherming, vrijwillig en onvrijwillig. De jeugdbeschermer heeft inhoudelijk houvast aan tien richtinggevende ‘pijlers’ die in gedragstermen doelen en werkhouding aangeven. Denk aan ‘ik draag mijn kennis over de problematiek over als het directbetrokkenen daaraan ontbreekt’ of ‘mijn besluiten zijn niet ingrijpender dan nodig is en ik licht ze altijd toe’.
Vier basisvragen als kapstok
Tijdens de uitvoering van elke fase fungeert het analyseschema De VierVensters (Van Montfoort) als kapstok. De jeugdbeschermer stelt zichzelf in elke fase dezelfde vier kernvragen:
- Wie zijn de mensen?
- Wat zijn de feiten?
- Hoe wegen we de situatie?
- Wat is de volgende stap?
Veiligheid kind voorop
De jeugdbeschermer stelt minimale voorwaarden aan het plan. Want een veilige leefomgeving van de jeugdige moet daar een belangrijk onderdeel van uitmaken. Is de situatie niet veilig genoeg, dan zal de jeugdbeschermer zaken in het plan willen opnemen die in elk geval aangepakt moeten worden. Pas als iedereen akkoord is, is het plan af.
Werk in uitvoering
Terwijl het gezin de stappen uit het plan doorloopt, krijgt het begeleiding vanuit het netwerk, van de jeugdbeschermer, een medewerker van het lokale wijkteam of een andere professional. Alle partijen horen zich aan het plan te houden. De jeugdbeschermer houdt in de gaten of het gezin het plan goed volgt. Het plan wordt aangepast als zich tijdens de uitvoering veranderingen voordoen.
Zorgvuldig afsluiten
Is de situatie tijdens de SAVE-stappen voldoende verbeterd voor jeugdige of gezin, dan sluit JbOV de begeleiding af. De cliënt kan nu verder met ondersteuning vanuit het eigen sociale netwerk en eventueel de wijkteammedewerker. Een zorgvuldige, constructieve afsluiting is belangrijk. Die kan de eigen kracht van directbetrokkenen en zijn netwerk versterken en biedt duidelijkheid over het vervolg.
In de afsluitende fase is aandacht voor factoren die tot onveiligheid, recidive etc. kunnen leiden. Jeugdbeschermers geven op dit punt advies. Bij onvoldoende resultaat wordt de begeleiding ook beëindigd en gaan cliënten vaak over naar een zwaardere vorm van jeugdzorg.
Reflecteren en leren
Reflecteren op het SAVE-proces geeft iedereen de kans om ervan te leren: het gezin zelf, maar ook de professional. JbOV is een lerende organisatie. Uit kritische feedback trekken wij lessen die onze werkprocessen verbeteren.